Każdy wykonujący czynności radcy prawnego jest zobowiązany do posiadania obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Ubezpieczenie to chroni przed konsekwencjami finansowymi powstałym na skutek działania i zaniechania podczas wykonywanych czynności zawodowych. Na czym ono dokładnie polega i jaki jest jego zakres?

Podstawa prawna obowiązkowego ubezpieczenia OC radców prawnych

Obowiązek legitymowania się ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej przez każdego radcę prawnego reguluje ustawa z lipca 1982 roku o radcach prawnych. To właśnie w niej (a dokładnie art. 227   ustawy) zostało określone, że każdy radca prawny wykonujący zawód jest zobligowany do zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC.  Kwestia ta została uregulowana także w rozporządzeniu  w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia OC radców prawnych z 11 grudnia 2003 wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z przepisami ustawy każdy radca prawny, który świadczy usługi na zasadzie pomocy prawnej (art. 4 ww. ustawy) a w szczególności gdy jego praca polega na sporządzaniu opinii prawnych, udzielaniu konsultacji i porad prawnych, występowaniu w roli pomocnika lub obrońcy przed sądami i urzędami a także opracowywaniu i przygotowywaniu projektów aktów prawnych (art. 6 ustawy) powinien posiadać polisę ubezpieczenia OC.

Ten rodzaj ubezpieczenia został także skonkretyzowany w kodeksie etyki radców prawnych i zgodnie z jego zapisami, każdy radca prawny powinien posiadać ubezpieczenie OC w zakresie proporcjonalnym i odpowiadającym zakresowi udzielanej pomocy prawnej oraz ponoszonym i podejmowanym ryzykiem.

Najważniejsze informacje o obowiązkowym ubezpieczeniu OC radców prawnych

Kluczową kwestią przy określaniu obowiązku ubezpieczenia OC radcy prawnego jest ustalenie kiedy obowiązek posiadania ubezpieczenia powstaje. Zgodnie z przepisami, konieczność legitymowania się ww. rodzajem ubezpieczenia powstaje nie później niż w dniu który poprzedza dzień wykonywania zawodu i czynności przez danego radcę prawnego.

Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC radcy prawnego określona w rozporządzeniu Ministra Finansów powinna być nie niższa niż równowartość 50 tysięcy euro. Kwota 50 tysięcy euro określana i przeliczana jest na podstawie średniego kursu euro zgodnie z tabelą A wydawaną przez Narodowy Bank Polski. W tym przypadku do przeliczenia należy wziąć kurs ogłoszony po raz pierwszy w roku w którym dana umowa ubezpieczeniowa została zawarta.

Każdy radca prawny powinien także mieć świadomość, że właściwa ze względu na miejsce zamieszkania radcy prawnego, okręgowa izba radców prawnych zgodnie z przepisami ustawy posiada uprawnienia kontrolne w zakresie sprawdzenia czy dany radca posiada ważną umowę ubezpieczenia OC. Spełnienie obowiązku ma miejsce wtedy, gdy kontrolowany jest w stanie okazać dokument polisy lub inne poświadczenie które potwierdza zawarcie umowy z ubezpieczycielem. W dalszej kolejności OIRP przedstawia sprawozdania kontroli Ministrowi Sprawiedliwości.

Jaki jest zakres przedmiotowy i podmiotowy ubezpieczenia OC radców prawnych?

Obowiązkowe ubezpieczenie radcy prawnego (ubezpieczenie OC) obejmuje swoim zakresem wszelkie czynności radcę prawnego wykonywane w zakresie jego obowiązków zawodowych. Co ważne, ubezpieczenie obejmuje także szkody które powstały jako następstwo zaniechania przez ubezpieczonego. Ważne jest jednak, aby powstałe szkody i zdarzenie miało miejsce podczas trwania ochrony ubezpieczeniowej.

Ten rodzaj ubezpieczenia nie będzie miał zastosowania w przypadku trzech sytuacji określonych w przepisach rozporządzenia. Zalicza się do nich szkody które powstały w wyniku działań wojennych (także ataków terroru czy stanu wojennego), szkody które powstały po wykreśleniu radcy z listy radców prawnych (także gdy ubezpieczony w okresie wystąpienia szkody miał zawieszone prawo do wykonywania zawodu) oraz gdy szkoda dotyczyła wstępnych/zstępnych szczegółowo wymienionych w §2 pkt. 2 rozporządzenia.

Zakres podmiotowy obowiązkowego ubezpieczenia obejmuje nie tylko samych radców prawnych. W tym przypadku należy wspomnieć także o innych podmiotach, które są objęte jego ochroną. Zalicza się do nich:

• aplikantów radcowskich,
• praktykantów danego radcy prawnego,
• pracowników danej kancelarii/radcy prawnego.

W tym przypadku znaczenia nie ma także forma zatrudnienia ww. osób.